Maryla Wereszczakówna, rysunek Józefa Pankiewicza, 1890, ołówek, papier, zbiory Muzeum Literatury nr Inw. ML K.864
Dom Wereszczaków w Tuchanowiczach, rysunek Feliksa Brzozowskiego reprodukowany w „Tygodniku Ilustrowanym” w 1885 roku, zbiory Muzeum Literatury, nr inw. ML I.392
Maria z Wereszczaków hrabina Puttkamerowa, znana w tradycji jako Maryla Wereszczakówna, wielka młodzieńcza miłość Mickiewicza. Urodziła się 24 XII 1799 roku, zatem była dokładnie rok młodsza od Mickiewicza. Poznali się prawdopodobnie w 1820 roku, kiedy poeta odwiedził rodzinny dom Maryli
– Tuhanowicze. Jak podają przekazy
, Maryla – niskiego wzrostu blondynka o niebieskich oczach – „nie była piękną w znaczeniu, jakie do tego wyrazu pospolicie ludzie przywiązują”. Sentymentalna panna, nieco egzaltowana, oczytana w najnowszej literaturze, zachowująca się w sposób, który mógł uchodzić za cokolwiek ekscentryczny. Nie tylko paliła fajkę, odbywała długie samotne konne wycieczki czy grała w szachy, ale również obwieszczała światu o swoich nastrojach kolorem przywdzianej szarfy – czarnej, różowej, bądź błękitnej. Ignacy Domeyko – przyjaciel Mickiewicza i Maryli – wspominał, że miała „szczególniejszy urok w ustach i spojrzeniu”. Wereszczakowie byli zamożną rodziną szlachecką, która w owym czasie miała pewne problemy finansowe i z tego może powodu w początkach lutego 1821 roku Maria, wydana została za mąż za hrabiego Wawrzyńca Puttkamera. Z istniejącej korespondencji między przyjaciółmi poety można wysnuć wniosek, że romans rozpoczął się już po zaślubinach Maryli i trwał do połowy 1823 roku. Związek ten obfitował w wiele dramatycznych wydarzeń, a apogeum dramatu miało miejsce na przełomie wiosny i lata 1822 roku, gdy hrabina Puttkamerowa, zażywając nadmierną dawkę laudanum
, próbowała popełnić samobójstwo.
Uczucie do Maryli i jej postać znalazła, jak pisał Jarosław Marek Rymkiewicz
: „(…) swoje wspaniałe odbicie(…)” w twórczości Mickiewicza, „(…) wielu badaczy skłonnych było nawet uważać, że uczucie to miało decydujący wpływ na wczesne utwory poety”. Znajdziemy ją w IV części
Dziadów, w
Pierwiosnku, Kurchanku Maryli, balladzie
To lubię, w
Renegacie i napisanym w 1829 roku sonecie
Do*** Na Alpach w Splügen.
(zob. Jarosław Marek Rymkiewicz,
Puttkamerowa Maria, [w:]
Mickiewicz. Encyklopedia. Warszawa 2001, s. 448-451)
Maryla Wereszczakówna, rysunek Józefa Pankiewicza, 1890, ołówek, papier, zbiory Muzeum Literatury nr Inw. ML K.864
Dom Wereszczaków w Tuchanowiczach, rysunek Feliksa Brzozowskiego reprodukowany w „Tygodniku Ilustrowanym” w 1885 roku, zbiory Muzeum Literatury, nr inw. ML I.392
Maria z Wereszczaków hrabina Puttkamerowa, znana w tradycji jako Maryla Wereszczakówna, wielka młodzieńcza miłość Mickiewicza. Urodziła się 24 XII 1799 roku, zatem była dokładnie rok młodsza od Mickiewicza. Poznali się prawdopodobnie w 1820 roku, kiedy poeta odwiedził rodzinny dom Maryli – Tuhanowicze. Jak podają przekazy, Maryla – niskiego wzrostu blondynka o niebieskich oczach – „nie była piękną w znaczeniu, jakie do tego wyrazu pospolicie ludzie przywiązują”. Sentymentalna panna, nieco egzaltowana, oczytana w najnowszej literaturze, zachowująca się w sposób, który mógł uchodzić za cokolwiek ekscentryczny. Nie tylko paliła fajkę, odbywała długie samotne konne wycieczki czy grała w szachy, ale również obwieszczała światu o swoich nastrojach kolorem przywdzianej szarfy – czarnej, różowej, bądź błękitnej. Ignacy Domeyko – przyjaciel Mickiewicza i Maryli – wspominał, że miała „szczególniejszy urok w ustach i spojrzeniu”. Wereszczakowie byli zamożną rodziną szlachecką, która w owym czasie miała pewne problemy finansowe i z tego może powodu w początkach lutego 1821 roku Maria, wydana została za mąż za hrabiego Wawrzyńca Puttkamera. Z istniejącej korespondencji między przyjaciółmi poety można wysnuć wniosek, że romans rozpoczął się już po zaślubinach Maryli i trwał do połowy 1823 roku. Związek ten obfitował w wiele dramatycznych wydarzeń, a apogeum dramatu miało miejsce na przełomie wiosny i lata 1822 roku, gdy hrabina Puttkamerowa, zażywając nadmierną dawkę laudanum, próbowała popełnić samobójstwo.
Uczucie do Maryli i jej postać znalazła, jak pisał Jarosław Marek Rymkiewicz: „(…) swoje wspaniałe odbicie(…)” w twórczości Mickiewicza, „(…) wielu badaczy skłonnych było nawet uważać, że uczucie to miało decydujący wpływ na wczesne utwory poety”. Znajdziemy ją w IV części Dziadów, w Pierwiosnku, Kurchanku Maryli, balladzie To lubię, w Renegacie i napisanym w 1829 roku sonecie Do*** Na Alpach w Splügen.
(zob. Jarosław Marek Rymkiewicz, Puttkamerowa Maria, [w:] Mickiewicz. Encyklopedia. Warszawa 2001, s. 448-451)